Superdiversiteit
Een definitie?
Superdiversiteit gaat over zowel een kwantitatieve toename van diversiteit (veel meer diversiteit) als een kwalitatieve toename van diversiteit (diversiteit binnen de diversiteit).
Motivatie verdere verdieping?
Als we spreken over migranten, mogen we deze groep niet volledig over dezelfde kam scheren. Een bewustzijn van de diversiteit binnen de diversiteit is cruciaal om voeling te krijgen met specifieke drempels en obstakels, waar deze subgroepen op dagdagelijkse basis mee geconfronteerd worden. Dit vloeit voort uit de verandering van het basispatroon van migratie (na WOII: globalisering, de Val van het Ijzeren Gordijn, de uitbreiding van de Europese Unie, vluchtelingenstromen, volgmigratie, etc.).
Elke migrant is uniek op zijn eigen manier...
Verder terreinonderzoek om mijn achtergrondkennis te versterken:
Ik heb dit boek gelezen: Superdiversiteit - Hoe migratie onze samenleving verandert van Dirk Geldof
Geldof, D. (2013b). Superdiversiteit. Hoe migratie onze samenleving verandert. https://lib.ugent.be/nl/catalog/rug01:002072082
Rond hetzelfde boek heb ik interessante kennisclips bekeken
Acco BE. (2019, 2 oktober). Wat is superdiversiteit? kennisclip met Dirk Geldof [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=tWrkEQ0y0jo
3 kapstokken als we spreken over superdiversiteit: 1. Kwantitatieve diversiteit 2. Kwalitatieve diversiteit 3. Langzame en soms moeizame normalisering van deze diversiteit
1. Kwantitatieve diversiteit:
Toename van diversiteit in cijfers dat overal aanwezig is, maar vooral in steden. We spreken hier van majority-minority -cities. Men merkt vooral een groeiende diversiteit op bij jongere leeftijdsgroepen.
2. Kwalitatieve diversiteit
Het basispatroon van migratie dat is veranderd in de 21ste eeuw. Men spreekt hier over de groeiende diversiteit binnen de diversiteit (= groeiende complexiteit in achtergronden).
nl. meer nationaliteiten, meertaligheid, groeiende religieuze diversiteit, verschillende migratiemotieven, verschillen in verblijfsstatuten, verschillen in sociaaleconomische posities en diversiteit binnen gemeenschappen zelf.
= Verschil tussen eerste, tweede, derde, ... generatie, laag- en hoogopgeleid, rijk en arm, gelovig en niet-gelovig (al dan niet praktiserend), heteroseksueel of homoseksueel, binnen gemeenschappen en families
Superdiversiteit nodigt ons uit het groepsdenken en denken in hokjes voor een stuk te overstijgen en de diversiteit in de diversiteit helder te zien = BELANGRIJK VOOR HULPVERLENING
3. Langzame en soms moeizame normalisering van deze diversiteit
Superdiversiteit is een dagelijkse realiteit; geen uitzondering. Het is een normaliteit maar toch is niet iedereen akkoord, het roept ook vaak weerstand en verzet op, ondanks dat het een onomkeerbaar proces is waar de samenleving zich aan, aan moet passen.
Daarbij verandert de werkelijkheid sneller dan onze taal om erover te spreken. Wie noemen we divers? Wat noemen we divers? Dit is nooit neutraal en het kleurt ons denken; het is een machtsstrijd. Sommigen smijten bewust alle termen op een hoopje, sommigen willen voorbij het 'wij-zij-denken' en gaan de verschillen niet noemen. MAAR DE VERSCHILLEN ZIJN ER! Men moet weten wanneer de verschillen relevant zijn en wanneer ze er absoluut niet toe doen ... Dit is een aanpassingsproces.
Acco Uitgeverij Nederland. (2020, 23 november). Wij samen maken de samenleving van morgen - Dirk Geldof [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=H9OvmhnOALU
In superdiverse buurten in Antwerpen blijkt uit onderzoek dat de superdiversiteit veel minder problematisch en veel normaler is, dan het uit vele debatten uit de media doet blijken. Dit zeker door mensen in gezagsposities die vaak nog sterk vanuit de klassieke 'wij-zij-denken' uitgaan. Bij jongeren daarentegen is de superdiversiteit al heel wat meer genormaliseerd.
Het is belangrijk dat we als maatschappij voor een stuk kunnen afstappen van dit 'wij-zij-denken' en in de plaats daarvan ontmoetingsplekken creëren. We moeten leren met elkaar in dialoog te gaan over deze verschillen, wetend dat we niet altijd tot een akkoord zullen komen. We moeten niet oordelend, maar wel vaststellend aan het werk gaan.
Als ik dit gegeven link met het tekort aan diversiteit in de leraarskamer ben ik niet verontwaardigd. Zolang de hogere machtsposities in onze samenleving overwegend aanhanger blijven van het groepsdenken, zullen mensen met andere etnische-culturele achtergronden, weinig kans krijgen om leerkrachtenposities in te nemen in de samenleving...
Nieuw Wij. (2019, 15 november). Superdiversiteit - nieuw wij [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=am9oAQWBVgg
Ik vind het erg mooi dat in dit filmpje 'superdiversiteit' beschreven wordt als 'gewoon mens zijn'. Een mens is gelaagd en binnen verschillende groepen is er ook veel gelaagdheid. Twee mensen met verschillende etnische-culturele achtergronden kunnen vaak meer gemeen hebben, dan twee personen met dezelfde etnische-culturele achtergrond. Dit benadrukt opnieuw dat superdiversiteit eigenlijk erg normaal is en bijgevolg ook dient genormaliseerd te worden.
Deze organisatie duidt dat verschillen niet bedreigend hoeven te zijn, nl. "Mijn verschil is niet jouw dreiging!". Het is normaal dat we soms een ongemakkelijk pad moeten bewandelen en soms dingen moeten uitspreken die heel ongemakkelijk kunnen zijn voor een ander.
De dubbele houding van Europa: Oekraïners zijn méér welkom dan andere vluchtelingen. (z.d.). MO*. https://www.mo.be/nieuws/niet-elke-vluchteling-wordt-hetzelfde-behandeld
Discriminatie - een meerkoppige kameleon | KIS. (z.d.). KIS. https://www.kis.nl/artikel/discriminatie-een-meerkoppige-kameleon
Interessante bronnen waaruit ik mijn volgende nuance binnen het begrip 'superdiversiteit' wil aanbrengen. NIET ELKE MIGRANT WORDT OP DEZELFDE MANIER BEHANDELD. ER HEERST EEN ONGELIJKHEID. Het is belangrijk om in te zien dat er verschillen zijn binnen de diversiteit, maar het is ook belangrijk dat men inziet dat men op basis van deze verschillen (on)bewust een andere positie inneemt/krijgt binnen de samenleving. Op basis van bepaalde verschillen kan het zijn dat je meer/minder geconfronteerd zult worden met systematische racisme en discriminatie.
Dit gegeven kan men ook verder trekken naar het lerarenberoep. Welke groepen van migranten krijgen een voorkeur om bepaalde vacatures in te vullen? Met welke vooroordelen zitten stagementoren naar stagiaires toe? etc.
Ook is het niet onbelangrijk te benadrukken dat de verschillen tussen migranten verschillende obstakels en opportuniteiten met zich meebrengen! Een migrant uit de derde migratie die perfect Nederlands kan spreken, zal wellicht bijvoorbeeld sneller zijn of haar weg vinden naar de arbeidsmarkt.
NIET ALLE GROEPEN ERVAREN UITSLUITING EVEN STERK! MEER ZICHTBAAR = MEER UITSLUITING
achternaam/voornaam? huidskleur? talenkennis? land van herkomst?
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Het is nodig het concept 'etnisch-culturele diversiteit' te analyseren om een helderder beeld te krijgen op specifieke drempels, obstakels en opportuniteiten voor de verschillende migrantengroepen. Hier voeling mee krijgen is cruciaal om hier op in te spelen. -> hulpverlening!
Verschillende drempels en opportuniteiten afhankelijk van kwalitatieve diversiteit: Wat voor soort migrant ben je? -> wat is jouw nationaliteit? Taalvaardigheidsniveau? Religie? Migratiemotief? Verblijfsstatuut? SES? Welke generatie van migrant?... Niet elke migrant krijgt evenveel kansen... impliciete en expliciete vooroordelen die ervoor zorgen wat voor soort migranten toch net iets meer kans krijgen om vacatures binnen het onderwijs op te vullen.
vuistregel = als jouw migratieachtergrond meer 'zichtbaar' is -> meer systematische racisme en discriminatie (huidskleur, naam, talenkennis, land van herkomst, religieuze achtergrond ...)
Wij-zij-denkers uit gezagsposities die zich niet willen aanpassen aan het onomkeerbaar proces van superdiversiteit. -> effect op diverse leraarskamer = drempel
Opportuniteit = Jongeren die al meer afgestapt zijn van het groepsdenken en kunnen fungeren als inspiratiebron.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Focuscompetentie: Leraars bewegen met hun hele zijn
Ik ben me redelijk bewust van mijn eigen sterkten. Dan heb ik het vooral over mijn analytische vaardigheden. Ik vind het erg belangrijk om voordat ik inspeel op een maatschappelijke tendens binnen het onderwijs, dat ik een helder beeld heb over de situatie. Ik wil de situatie kunnen begrijpen met al zijn nuances. Ik denk dat dat cruciaal is... Zeker voor een thema zoals deze. Deze welwillendheid heeft een enorm groot effect om mijn handelen waardoor ik me snel verantwoordelijk voel en enorm onderzoeksmatig aan de slag ga.
Om het volledig verhaal helder te krijgen voor mezelf, is het ook vanzelfsprekend dat ik mijn eigen verhaal mee inzet in mijn onderzoeksproces en mijn nieuwe inzichten op mijn eigen verhaal aftoets. Mijn nabijheid bij het thema helpt me ook op verschillende perspectieven in te nemen.